ΖΗΜΙΑ ΣΤΟ ΑΓΕΝΝΗΤΟ ΠΑΙΔΙ!

Οι φθαλικές ενώσεις χρησιμοποιούνται ως πλαστικοποιητές,κύρια στο γνωστό PVC, βελτιώνοντας την ευλυγισία των πλαστικών .Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι ουσίες Bis(2-etylhexyl)phthalate (DEHP), Butylbenzyl-phthalate (BBP), Dibutyl-phthalate (DBP), Di-isodecylphthalate (DIDP) and Di-isononyl-phthalate (DINP) και οι οποίες αποτελούν το 92% της κατανάλωσης πλαστικοποιητών στην Ευρώπη. Μόνο η ουσία DEHP καταναλώνεται σε ποσότητα περίπου 500.000 τόνων αξίας περίπου 400 εκατομμυρίων Ευρώ.
Κατά την αξιολόγηση των ουσιών αυτών (οι ουσίες αυτές μελετούνται από το 1997) για τους κινδύνους που εμφανίζουν για την ανθρώπινη υγεία βρέθηκαν μη αντιστρεπτές βλάβες στα νεφρά και ατροφία στους όρχεις (αποδόμηση των ιστών και μείωση του μεγέθους) σε διάφορα είδη ζώων, μείωση της γονιμότητας και προβλήματα στην ανάπτυξη των όρχεων σε νεογέννητα των οποίων οι μητέρες είχαν εκτεθεί στην ουσία κατά την εγκυμοσύνη ή την γαλουχία.
Η αξιολόγηση κατέληξε ότι τα αποτελέσματα αυτά στα ζώα αφορούν και τον άνθρωπο και θεωρήθηκαν αρκετά για να καταχωρηθούν οι ουσίες αυτές ως τοξικές για την αναπαραγωγή και ανάπτυξη των ανθρώπων με την οδηγία 2001/59/EC τον Αύγουστο του 2001 (ευρωπαϊκή οδηγίας67/548/EEC Classification and Labelling of Dangerous Substances) με κωδικό R60 - "Μπορεί να καταστρέψει την γονιμότητα" και R61 - "Μπορεί να προκαλέσει ζημιά στο αγέννητο παιδί." Τέτοιες ουσίες ή προϊόντα που περιέχουν ποσότητα πάνω από 0,5% DEHP πρέπει να έχουν την σήμανση της «νεκροκεφαλής και την λέξη «ΤΟΞΙΚΟ».
Οι ουσίες αυτές απαγορεύθηκαν προσωρινά με την απόφαση 1999/815/EC από τα παιχνίδια και τα προϊόντα που μπορεί να βάλουν τα παιδιά στο στόμα τους, κάτω των 3 ετών. Τον Σεπτέμβριο του 2004 η ΕΕ απαγόρευσε οριστικά την χρήση των ουσιών DEHP, DBP και BBP σε παιχνίδια ή αντικείμενα για παιδιά κάθε ηλικίας λόγω της τοξικότητας των ουσιών αυτών στο αναπαραγωγικό σύστημα (Directive on Restrictions on the Marketing and Use of Certain Substances and Preparations 76/769/EEC), και των ουσιών DIDP, DINP και DNOP σε παιχνίδια και αντικείμενα για παιδιά κάτω των 3 ετών εκφράζοντας την ικανότητα της ΕΕ να δράσει προληπτικά για την υγεία των παιδιών μας.

Φθαλικές ενώσεις στα καλλυντικά
Τον Νοέμβριο του 2000 μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση «The Environmental Working Group (EWG)» δημοσίευσε μια έρευνα με τον τίτλο «Beauty Secrets. Does A Common Chemical In Nail Polish Pose Risks To Human Health». Αφορμή για αυτήν την έρευνα ήταν το γεγονός ότι σε μελέτη των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) αναφέρθηκε ότι όλα, από τα 289 άτομα που εξετάστηκαν, είχαν στο σώμα τους την ουσία dibutyl phthalate (DBP). Την εποχή εκείνη ήδη ήταν γνωστή η τοξικότητα της ουσίας DBP στο αναπαραγωγικό σύστημα. Κυβερνητικοί ερευνητές υπέθεσαν ότι τα αυξημένα ποσοστά που βρέθηκαν σε γυναίκες που βρίσκονταν σε αναπαραγωγική ηλικία οφειλόταν στην χρήση καλλυντικών και προϊόντων ομορφιάς. Οι ερευνητές του EWG αγόρασαν προϊόντα, έψαξαν στις σελίδες του δικτυακού φαρμακείου drugstore.com και ερεύνησαν τα αρχεία της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ευρεσιτεχνιών για τις πατέντες που έχουν καταθέσει με συστατικό την επικίνδυνη ουσία. Βρέθηκε ότι η ουσία DBP μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε πολλά προϊόντα ομορφιάς και προσωπικής υγιεινής όπως σαμπουάν και μαλακτικά μαλλιών, λοσιόν, προϊόντα για την αύξηση των τριχών, αποσμητικά και αντιηλιακά. Επίσης σε τσίχλες, καραμέλες και φαρμακευτικά προϊόντα που λαμβάνονται από το στόμα. Στα προϊόντα που βρέθηκε να χρησιμοποιείται πιο συχνά ήταν στα βερνίκια και στα σκληρυντικά νυχιών και σε εταιρείες όπως Cover Girl και Maybelline. Η δυσκολία να εντοπιστεί η ουσία στις ετικέτες των προϊόντων οδήγησε τους ερευνητές σε έρευνα στις πατέντες των εταιρειών. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2000 υπήρχαν 309 πατέντες σχετικές με καλλυντικά που περιείχαν την ουσία DBP ως βασικό ή εναλλακτικό συστατικό, 38 εταιρείες κατείχαν 105 πατέντες στις οποίες προτείνεται η ουσία DBP ως πρόσθετο και σε ποσότητες από 5% (Maybelline, αριθμός πατέντας 5972095) έως 20 % (Shiseido, 5891846).
Τον Νοέμβρριο του 2002 τρεις μη κυβερνητικές οργανώσεις (Women’s Environmental Network, Swedish Society for Nature Conservation, and Health Care Without Harm) δημοσίευσαν την έρευνα «Pretty Nasty – Phthalates in European Cosmetic Products». Σε 34 επώνυμα καλλυντικά που αναλύθηκαν σε διαπιστευμένο αναλυτικό εργαστήριο της Σουηδίας βρέθηκαν φθαλικές ενώσεις σε ποσοστό περίπου 80%. Πάνω από τα μισά προϊόντα περιείχαν περισσότερες από μια φθαλικές ενώσεις και σε κανένα προϊόν δεν αναγράφονταν οι ουσίες αυτές στην σύνθεση τους. Πολλά από τα προϊόντα (αποσμητικά, αρώματα, σπρέι και αφροί μαλλιών) ανήκαν σε μεγάλες και δημοφιλείς εταιρείες όπως Boots, Christian Dior, L’Oreal, Procter & Gamble, Lever Fabergé και Wella.
Οι φθαλικές ενώσεις απαγορεύτηκαν να χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά όπως και αλλες ουσίες υπεύθυνες για καρκινονογένεση, µεταλλαξιογόνες και τοξικές για την αναπαραγωγή (Carcinogenic, Mutagenic and Reproductive Toxicants, CMR) με βάση την κοινοτική οδηγία 2003/15/EEC από τον Φεβρουάριο του 2003.
Σε έρευνα της οργάνωσης Greenprace που διεξήχθη από τον Ολλανδικό Οργανισμό Εφαρμοσμένης Επιστημονικής ερευνας (ΤΟΝ) και κυκλοφόρησε στις αρχές του 2005, επώνυμα αρώματα βρέθηκαν να περιέχουν φθαλικές και άλλες απαγορευμένες ενώσεις σε σημαντικά ποσοστά. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2005 ένα πρωτοσέλιδο άρθρο στο Έθνος της Κυριακής (βλέπε ΦΩΤΟ δίπλα!) έριχνε ευθύνες στους αρμόδιους φορείς καθώς συνέχιζαν να κυκλοφορούν καλλυντικά με απαγορευμένες φθαλικές ενώσεις. Το δημοσίευμα της εφημερίδας προκάλεσε την κατάθεση στην Βουλή από δύο βουλευτές της ερώτησης 2079/13.09.05 ζητώντας ενημέρωση για το θέμα. Το Υπουργείο Ανάπτυξης δήλωσε αναρμόδιο και το Υπουργείο Υγείας δήλωσε πως «έχουν ζητηθεί τα σχετικά στοιχεία και θα σας υποβληθούν με νεώτερο έγγραφο». Δύο χρόνια αργότερα, έτος 2007 και ακόμη κυκλοφορούν αρώματα και άλλα καλλυντικά προϊόντα με φθαλικές ενώσεις. Οργάνωση καταναλωτών (www.consumerreports.org) εξέτασε προϊόντα από τους μεγαλύτερους παραγωγούς όπως Celine Dion Parfums Eau de Toilette Spray by Coty, Clinique Happy Perfume Spray, Elizabeth Taylor White Diamonds Eau de Parfum, Estée Lauder Beautiful Eau de Parfum Spray, και Liz Claiborne Curve Eau de Toilette Spray και σε όλα βρέθηκαν απαγορευμένη φθαλική ένωση. Η εκπομπή «ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ» στον ΑΝΤ1 παρουσίασε παρόμοια αποτελέσματα για προϊόντα που έστειλε για εξέταση σε εργαστήριο της Ολλανδίας (ΤΟΝ). Το Υπουργείο Υγείας σχεδόν δύο χρόνια μετά δεν έχει απαντήσει ενώ προϊόντα κυρίως παραγωγής ΗΠΑ κυκλοφορούν στην Ελλάδα και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες με απαγορευμένες φθαλικές ενώσεις (ελάχιστα που «πιάστηκαν» από τους ελέγχους σύντομα στο blog).